Trong cuộc sống hằng ngày, các loại muỗi được biết đến như một loại côn trùng có hại cho con người. Tuy chỉ với kích thước bé nhỏ, chưa tới 2mg nhưng chỉ với một vết đốt của nó có thể gây ra những căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Chính vì vậy có thể nói sự tồn tại của muỗi đã ngấm ngầm đe dọa tính mạng của con người. Hiện nay, các nhà khoa học ghi nhận được sự xuất hiện của rất nhiều loại muỗi. Đa số đều là những loại muỗi gây bệnh nguy hiểm cho con người. Bạn đã biết về các loại muỗi gây bệnh này chưa?

Các loại muỗi gây bệnh hiện nay

Muỗi Aedes Aegypti

Loại muỗi này chính là vật trung gian gây nên các bệnh như: sốt xuất huyết Dengue, Chikungunya, sốt vàng da. Đặc điểm của chúng chính là những vằn đen, trắng đan xen.

Nguồn gốc của muỗi Aedes ở Châu Phi nhưng hiện tại chúng lại rất phổ biến ở các khu vực cận nhiệt đới và nhiệt đới. Ở Việt Nam, muỗi vằn có mặt ở hầu hết các khu vực, miền Bắc, miền Trung và cả miền Nam.

Vòng đời của muỗi Aedes từ trứng phát triển thành muỗi trưởng thành kéo dài 6-8 ngày. Nơi cư trú ưa thích của chúng là trong các vũng nước đọng quanh nhà, trong các vật chứa đựng như thau, xô, chậu,… 

Bản thân muỗi vằn không mang virus gây bệnh mà chỉ là một vật truyền nhiễm trung gian. Khi muỗi vằn hút máu người bị bệnh, virus Dengue sẽ nhiễm vào tế bào của muỗi và nhân lên trong cơ thể của chúng trong thời gian từ 8 đến 10 ngày ủ bệnh. Khi trong cơ thể đã đủ số lượng virus, chúng có thể gây bệnh cho người khoẻ mạnh bằng cách truyền máu của người bị bệnh vào cơ thể họ khi hút máu.

Muỗi vằn ưa thích các màu tối như đen, xám, nâu. Muỗi vằn thường hoạt động nhiều nhất khi cường độ ánh sáng thay đổi. Chính là hai thời điểm trong ngày, sau khi mặt trời mọc và trước khi mặt trời lặn.

Muỗi Anophel SPP

Đây là vật trung gian gây ra bệnh sốt rét. Muỗi Anophel trưởng thành có đặc điểm nhận dạng là chân dài, thân gầy, có vệt màu xanh xám và sẫm màu trên cánh, có vòi đốt dài. Đặc biệt ấu trùng của loài muỗi này nằm song song với mặt nước. 

Vòng đời của muỗi Anophel từ giai đoạn trứng đến muỗi trưởng thành mất khoảng 6 – 10 ngày. Trứng của chúng dài khoảng 1mm và có phao ở hai bên. Muỗi cái sau khi hút máu người có thể đẻ từ 50 – 150 trứng trong mỗi lần sinh sản.

Nơi cư trú chủ yếu của muỗi Anophel là ở những nơi có nhiều cây cối rậm rạp, cống rãnh, ao tù nước đọng,…

Thời gian hoạt động của muỗi Anophel thường là vào ban đêm. Cũng như muỗi vằn, muỗi Anophel ưa thích những màu sắc tối. Vì vậy bạn cần tránh mặc quần áo tối màu.

Muỗi Anophel không gây bệnh sốt rét, mà bệnh sốt rét là do ký sinh trùng sốt rét (Plasmodium) gây nên. Người khoẻ mạnh bị bệnh sốt rét thường do quá trình muỗi Anophel hút máu từ người bệnh truyền sang. Thông thường, thời gian ủ bệnh sốt rét kéo dài khoảng từ 8 đến 10 ngày kể từ khi bị muỗi mang mầm bệnh đốt.

Muỗi Cudex

Đây chính là loại muỗi gây ra bệnh viêm não Nhật Bản. Đặc điểm nhận dạng của muỗi Culex là thân màu nâu, chân và cánh được phủ bởi các vảy màu nâu, rất to, bay chậm. Đặc biệt khi đốt, chúng gây ra cảm giác rất đau. Đây là loại muỗi bay đường dài, cũng ưa thích màu sắc tối như hai loại muỗi ở trên.

Vòng đời của muỗi Culex từ trứng đến muỗi trưởng thành khoảng 6 đến 10 ngày. Ấu trùng của muỗi Culex nằm một góc 45 độ so với mặt nước. Trứng của chúng cũng có màu nâu, dài và hình trụ, thường kết thành một bè khoảng 300 trứng. Bè trứng muỗi Culex thường dài 3-4 mm và rộng 2-3 mm.

Nơi cư trú ưa thích của loài muỗi này là ở kênh rạch, ao, hồ, đồng ruộng, chuồng động vật,… Thời gian hoạt động của muỗi Culex cũng thường vào ban đêm.

Muỗi Culex được biết đến là loài truyền bệnh viêm não Nhật Bản vì mang virus West Nile. Mặc dù hầu hết người bệnh sẽ không biểu hiện triệu chứng rõ ràng nhưng virus West Nile có thể gây mệt mỏi và sốt. Hiện tại chưa có thuốc đặc trị viêm não Nhật Bản nên phòng ngừa muỗi đốt vẫn là biện pháp nên làm.

Mối nguy hại của muỗi đối với sức khỏe con người

Ở hầu hết các nước có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới như Việt Nam thì hằng năm đều có mùa dịch bệnh do muỗi là nguyên nhân chính. Các căn bệnh này không chỉ gây thiệt hại cho sức khỏe con người mà còn gây các trường hợp tử vong và để lại nhiều di chứng cho trẻ em. Vào mùa mưa số lượng các loại muỗi sinh sản nhiều, tăng nguy cơ thành dịch bệnh sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não,… Thực chất bản thân muỗi không có khả năng gây bệnh, mà nó là vật trung gian truyền các virus gây bệnh. 

Muỗi có thể khiến hơn 40% dân số thế giới bị sốt xuất huyết

Mỗi năm, đều có từ 50 đến 100 triệu người bị bệnh sốt xuất huyết. Mặc dù không gây tử vong nhiều nhưng sốt xuất huyết vẫn là một nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho trẻ em. Đặc biệt là ở một số nước Mỹ Latinh và châu Á. Có những trường hợp chuyển biến nặng thành xuất huyết trong, chảy máu, suy tạng và nôn mửa. Hiện tại sốt xuất huyết không có thuốc hay vaccine ngừa bệnh.

Muỗi làm lây lan bệnh sốt vàng da

Có khoảng 200.000 người bị lây nhiễm bệnh sốt vàng da và 30.000 ca tử vong mỗi năm. Đây cũng là một dạng bệnh sốt xuất huyết và không có biện pháp điều trị. Hầu hết bệnh nhân đều sẽ có thể hồi phục tốt sau khi nhiễm bệnh. Tuy nhiên khoảng 15% sẽ để lại biến chứng, bệnh nhân có thể bị chảy máu trong và rối loạn các cơ quan nội tạng. Một nửa trong số đó có biến chứng nặng dẫn đến tử vong. Rất may hiện nay đã có vaccine phòng bệnh hữu hiệu cho căn bệnh này. Chỉ với một liều duy nhất, bạn sẽ được cung cấp miễn dịch suốt đời.

Muỗi có khả năng truyền bệnh Chikungunya

Sốt Chikungunya là căn bệnh lây nhiễm qua vật trung gian (muỗi) có chứa virus Chikungunya. Con người chúng ta có rất ít khả năng miễn dịch tự nhiên đối với bệnh Chikungunya. Vì thế muỗi có thể lây lan virus Chikungunya rất nhanh chóng trên toàn dân số thế giới. Năm 2005, một đợt bùng phát bệnh này tại đảo La Reunión (Pháp) đã gây bệnh cho 200.000 trong số 750.000 cư dân tại đây. Các triệu chứng của căn bệnh này thường xuất hiện khoảng từ 4 đến 8 ngày ủ bệnh. Một số dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Chikungunya giống như bệnh sốt xuất huyết và bệnh Zika. Sốt Chikungunya không ghi nhận trường hợp gây tử vong, nhưng các triệu chứng của bệnh có thể chuyển sang mãn tính.

Muỗi có thể trở thành dịch bệnh

Bất kỳ người nào nhiễm bệnh lây truyền qua muỗi đều có thể mang nó đến một quốc gia khác. Điều này sẽ gây ra dịch bệnh nếu họ bị một con muỗi khác hút máu. Đáng sợ hơn là điều này lại xảy ra rất thường xuyên.

Muỗi cũng có khả năng khiến con người mắc các căn bệnh gia cầm

Mặc dù virus West Nile chỉ có trên các loài gia cầm, nhưng con người cũng có thể mắc loại virus này. Hầu hết người bệnh đều không có triệu chứng, tuy nhiên khoảng 20% người nhiễm bệnh sẽ có biểu hiện như bị sốt, kèm theo nhức đầu, đau nhức cơ thể, đau khớp, nôn, tiêu chảy, hoặc có thể phát ban.

Muỗi lây lan cơn sốt Rift Valley

Bệnh Rift Valley chủ yếu chỉ có ảnh hưởng đến động vật, nhưng các loại muỗi có thể lây nhiễm căn bệnh này cho con người. Một số bệnh nhân không xuất hiện các triệu chứng rõ ràng. Nhưng một số khác lại có biểu hiện như bị cúm, sau đó bị cứng cổ và khó chịu với ánh sáng. Một số khác, chiếm tỉ lệ chưa đến 2% có thể mắc các tổn thương ở mắt khiến họ bị mù. Còn một số ít khác, các trường hợp hiếm gặp có thể phát triển thành một dạng bệnh não, gây tử vong hoặc sốt xuất huyết.

Muỗi có thể khiến người bệnh tàn tật vĩnh viễn

Căn bệnh giun chỉ bạch huyết là một chứng bệnh nhiệt đới hầu như đã bị con người lãng quên. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra thương tật vĩnh viễn cho người dân trên toàn thế giới. Muỗi lây lan ký sinh trùng cho con người trong khi hút máu, sau đó chúng sẽ thâm nhập vào hệ thống bạch huyết và sinh sôi nảy nở trong khoảng thời gian 6-8 năm ủ bệnh. Ký sinh trùng có thể làm hỏng hệ thống miễn dịch và thận, người bệnh có thể bị sưng đau ở cánh tay, chân, bộ phận sinh dục.

Muỗi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em

Mặc dù không lây truyền giữa người với người, nhưng bệnh viêm não Nhật Bản lại có thể lây từ động vật sang người. Mỗi năm bệnh viêm não giết chết khoảng 10.000 người, chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi. Mặc dù không có phương pháp điều trị song viêm não Nhật Bản đã có vaccine phòng bệnh hiệu quả.

Rất khó để tiêu diệt hoàn toàn muỗi

Loài muỗi thuộc lớp côn trùng và đã hiện diện trên Trái Đất từ hơn 170 triệu năm trước, vì thế rất khó để tiêu diệt chúng một cách tận gốc. Bất kỳ vũng nước đọng nhỏ hay dụng cụ chứa nước nào cũng có thể trở thành nơi sinh sản cho muỗi. Muỗi cũng đang trở nên kháng thuốc với các loại thuốc diệt côn trùng thông thường.

Phía trên là thông tin về các loại muỗi gây bệnh thường gặp nhất, chúng tôi hy vọng đã đem đến những kiến thức bổ ích cho bạn. Mong rằng bạn sẽ có thêm được những thông tin hữu ích để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Hiện nay các loại muỗi gây bệnh đều rất khó tiêu diệt tận gốc, thế nên chủ động phòng tránh chúng vẫn là biện pháp cần làm trước tiên.